Biogram – Eustachy Wincenty Gasiński

ks. Eustachy Wincenty Gasiński (źródło: Marcin Szwaja 24ikp.pl)
ks. Eustachy Wincenty Gasiński (źródło: 24ikp.pl zbiory M. Szwaja)

Eustachy Wincenty Gasiński urodził się 29 marca 1829 roku w Proszowicach. Był synem rzeźnika, mieszczanina proszowskiego, Mikołaja Gasińskiego oraz Franciszki z Ochabowiczów. Mikołaj oraz Franciszka zawarli związek małżeński 24 października 1821 roku, w kościele parafialnym w Koszycach. Doczekali się licznego potomstwa; siedmiu synów: Andrzeja (ur. 29.11.1822r. zm. 05.09.1823r.), Jakuba (ur. 18.07.1824r. zm. 27.12.1825r.), Jana Kantego (ur. 18.10.1826r.), Eustachego Wincentego, Jakuba (ur. 25.07.1831r.), Franciszka Krystiana (ur. 15.10.1833r.), Antoniego Leona (ur. 26.06.1842r. zm. 19.12.1849r.) oraz czterech córek: Teofili Katarzyny (ur. 15.10.1836r.), Marianny (ur. 02.12.1838r.), Józefy Julianny (ur. 17.02.1841r.) oraz Donicelli Krystny (ur. 16.06.1845r. zm. 03.08.1849r.) Gasińscy mieszkali w Proszowicach w domu pod numerem 25.

Wincenty, gdyż używał w późniejszym czasie drugiego imienia, dzieciństwo spędził w rodzinnej miejscowości. Był to ciężki czas dla kraju. W wyniku zawirowań politycznych Ziemia Proszowska znalazła się w zaborze carskim a niedaleki Kraków w austrio-węgierskim. Proszowice zaś, niegdyś siedziba dużego i znaczącego powiatu, stały się mało znaczącą, przygraniczną, miejscowością w powiecie miechowskim. Również dla życia duchownego zmieniło się wiele. Dotychczas proboszczami proszowskiej parafii byli profesorowe z Akademii Krakowskiej. W chwili, gdy Kraków znalazł się w innym zaborze niż Proszowice, Akademia Krakowska straciła możliwość wpływu na parafię (choć formalnie nie straciła prawa prezenty). Pierwszym po tych zmianach proboszczem został ks. Marcin Zawojowicz. Miał wielki wpływ na parafię i można przypuszczać, że jego posługa mogła ukształtować duchowo przyszłego długoletniego proboszcza parafii w Skalbmierzu.

Pierwsze nauki pobierał Wincenty w lokalnej szkole.  Kontynuował zaś w szkołach kieleckich. 26 czerwca 1853 roku, w Sandomierzu, został wyświęcony na kapłana. Na początku swojej posługi był wikariuszem w parafiach w Książu Wielkim, Sączowej oraz Irządzu. Decyzją biskupa kieleckiego, od 1863 roku, zarządzał parafią w Pińczowie.

W 1863 roku wybuchło powstanie na terenach zaboru carskiego. Wychowany w duchu patriotycznym, ksiądz Gasiński, popierał idee powstania. Aktywnie uczestniczył w patriotycznych manifestacjach oraz współpracował z władzami powstańczymi. Za tą działalność został usunięty z probostwa w Pińczowie i przeniesiony do parafii w Chroborzu, jako wikariusz. O przenosinach tak pisał 13 sierpnia 1866 roku biskup kielecki: „X. Wincenty Gasiński b. Administrator Kościoła Parafialnego w Pińczowie a obecnie Wikaryusz przy Kościele Parafialnym w Chrobrzu na skutek Reskryptu JW. Dyrektora Głównego Prezydium w Administracyi Rządowej Spraw Wewnętrznych 17/ 9 Listopada 1864 z powodu niekorzystnej o nim opinii pod względem politycznym usuniętym został z administracyi Probostwa w Pińczowie i przeniesionym na posadę wikaryusza na której dotąd zostaje …

Nagrobek ks. Gasińskiego po renowacji
Nagrobek ks. Gasińskiego po renowacji (źródło: mogily.pl)

W parafii w Chroberzu, Proszowianin przebywał do 1873 roku,  przez ostatnie sześć lat jako proboszcz. Decyzją biskupa, w 1873 roku, został proboszczem w Skalbmierzu. W rodzinnej miejscowości swojego ojca posługę pełnił przez 16 lat. Zmarł 25 listopada 1889 roku i został pochowany na lokalnym cmentarzu parafialnym. Został zapamiętany jak dobry gospodarz oraz duchowny. W kościele w Skalbmierzu widnieje jego epitafium, na którym napisano: „Ś.p. Wincenty Gasiński, kanonik honorowy, proboszcz miejscowy. Kapłan z nauki, gorliwości i cnoty dobrze znany. Przez lat 16 pożytecznie pracował w tej parafii i tę świątynię z ruiny do porządku kosztem parafian doprowadził. Staraniem następcy wielbiciele i parafianie.”.  Mieszkańcy Skalbmierza nie zapomnieli o księdzu Gasińskim także w obecnych czasach. Nagrobek byłego proboszcza tutejszej parafii został odrestaurowany z pieniędzy zebranych na pierwszej Skalbmierskiej Kwesty na Rzecz Ratowania Cmentarnych Nagrobków.

 

Opracował: Mateusz Serwatowski

 

Bibliografia:

1) Tomasz Drabas, ks. Paweł Tkaczyk; Dzieje Parafii i Kościoła Proszowskiego; Proszowice 1997
2) powstanie1863.zsi.kielce.pl
3) genealodzy-kielce.pl
4) genealodzy.pl
5) geneteka.genealodzy.pl
6) 24ikp.pl