Julian Luty urodził się 6 stycznia 1891 roku, w Nowym Brzesku, w ówczesnym powiecie miechowskim. Był synem pisarza Nowobrzeskiej Brygady Pogranicznej Straży, Franciszka Lutego oraz Julianny z domu Cieślik. W księgach parafialnych zachowała się metryka chrztu Juliana: „Działo się w Brzesku dnia 30 grudnia 1890/11 stycznia/1891 roku, o godzinie 4 po południu. Stawił się Franciszek Luty lat 28 pisarz brygady zamieszkały w Brzesku, w obecności Andrzeja Kala lat 50 i Andrzeja Słabego lat 55, mieszczan z Brzeska, i okazał nam dziecię płci męskiej oświadczając, że urodzone zostało w Brzesku dnia 26 grudnia 1890/7 stycznia tego roku, o godzinie 10 wieczorem, przez ślubną jego żonę Juliannę z domu Cieślik lat 21 mającą. Dziecięciu temu przy chrzcie świętym odprawionym dzisiaj, dano imiona Julian Franciszek, a chrzestnymi byli: Tomasz Luty i Wiktoria Kala.”
Ziemia Proszowska, na przełomie XIX i XX wieku, znajdowała się na granicy Cesarstwa Rosyjskiego i monarchii Austro-Węgierskiej. W Nowym Brzesku stacjonowała Nowobrzeska Brygada Pogranicznej Straży. Dzieliła się ona na: sztab I batalionu w Michałowicach, sztab II b. w komorze „Baran” (Kocmyrzów), sztab II b. w Nowym Brzesku, sztab IV b. w Nowym Korczynie. Nie wiadomo jak długo Franciszek oraz Julianna mieszkali w Nowym Brzesku. W 1896 roku, na Bałutach, nieopodal Łodzi, przyszedł na świat ich kolejny syn – Jan. Jak możemy przeczytać w akcie urodzenia: „stawił się Franciszek Luty lat 33 strażnik z Bałut”.
Dziś trudno ustalić przebieg służby urodzonego w Nowym Brzesku, sierżanta Juliana Lutego. Według posiadanych informacji służył on w II Brygadzie Legionów Polskich – w 9 kompanii II batalionu oraz 11 kompanii III batalionu. Był wojskowym urzędnikiem sanitarnym. W dniach od 4 do 6 lipca 1916 roku, pod Kostiuchnówką na Wołyniu, doszło do bitwy pomiędzy Legionami Polskimi a oddziałami rosyjskimi XLVI Korpusu Armijnego. Wiadomo, że sierżant Luty brał w niej udział.
Julian Luty, do Nowego Brzeska, powrócił po zakończeniu Wielkiej Wojny i odzyskaniu przez Polskę niepodległości. Niewiele wiadomo o jego życiu w wolnym kraju. Zmarł 2 czerwca 1919 roku, w wieku zaledwie 28 lat. Został pochowany na cmentarzu parafialnym. Jak możemy przeczytać w akcie zgonu był felczerem oraz pozostawił owdowiałą żonę, Janinę z Kondrackich. W dniu 10 listopada 1932 roku, w Monitorze Polskim, zostało ogłoszone zarządzenie w którym za pracę w dziele odzyskania niepodległości, pośmiertnie, sierżant Julian Luty, został odznaczony Krzyżem Niepodległości.
Opracował: Mateusz Serwatowski
Bibliografia:
1) Adam Zakrzewski, Nieznana Bitwa pod Krakowem 1914, Stowarzyszenie Historyczno-Eksploracyjne „Bojowe Schrony Proszowice”, Kraków, 2024
2) zolnierze-niepodleglosci.pl
3) szukajwarchiwach.gov.pl/
4) 24ikp.pl
5) pl.wikipedia.org
6) isap.sejm.gov.pl
7) genealodzy.pl
8) geneteka.genealodzy.pl