Biogram – Leopold Sawicki

Akt urodzenia Leopolda Sawickiego (Źródło: szukajwarchiwach.gov.pl)

Leopold Sawicki urodził 13 stycznia 1890 roku w Igołomi, w ówczesnym powiecie miechowskim. Był synem organisty miejscowej parafii, Jana Sawickiego, oraz Józefy z domu Staniszewskiej. Chrzestnym Leopolda został proboszcz parafii w Igołomi, ksiądz Wincenty Tworzyjański, który tak opisał to wydarzenie w księgach parafialnych: „Działo się we wsi Igołomia dnia 1/13 stycznia 1890 roku o godzinie 6 po południu. Stawił się Jan Sawicki lat 36 organista ze wsi Igołomia, w obecności Michała Wilka lat 40 i Andrzeja Lutego lat 56, włościan rolników zamieszkałych w Igołomi, i okazał nam dziecię płci męskiej oświadczając, że urodzone zostało w tejże wsi dzisiaj, o godzinie 3 po południu, przez ślubną jego żonę Jóżefę z domu Staniszewska lat 19 mającą. Dziecięciu temu przy chrzcie świętym odprawionym dzisiaj przez księdza Józefa Darmosa, proboszcza pobiednickiej parafii, dano imię Leopold, chrzestnymi byli: ksiądz Wincenty Tworzyjański, administrator parafii Igołomia, i Marianna Staniszewska”.

Małżeństwo Sawickich doczekało się sześciorga dzieci: Leopolda, Mieczysława (1890), Marianny (1895), Juliana (1897), Honoraty (1900) oraz Eufemii (1903). Młody Leopold pierwsze nauki pobierał zapewne w rodzinnej miejscowości. Prawdopodobnie naukę kontynuował już w mieście. Według informacji, przed wybuchem Wielkiej Wojny, był dekoratorem artystycznym w teatrze w Sosnowcu.

W lipcu 1914 roku wybuchła wojna pomiędzy dwoma obozami – ententą oraz państwami centralnymi. Ziemie dawnej Rzeczpospolitej znalazły się po dwóch stronach konfliktu, a przygraniczna Ziemia Proszowska stała się areną walk od pierwszych dni konfliktu. W Krakowie, w sierpniu 1914 roku, powstała polska formacja wojskowa, która wchodziła w skład wojsk austro-węgierskich. Szeregowy Leopold Sawicki wstąpił do Legionów Polskich już w 1914 roku. Służył w I kompanii I Pułku Piechoty III baonu, pod dowództwem samego Edwarda Rydza-Śmigłego. Wraz ze swoim batalionem prawdopodobnie brał udział w bitwie pod Laskami i Anielinem. Szeregowy Sawicki w trakcie wojny został prawdopodobnie ranny lub zachorował, gdyż od stycznia 1915 roku leczył się w szpitalu w Cieszynie, a następnie od 3 marca 1915 roku w szpitalu legionowym „Bratnia Pomoc” w Zakopanem. Zmarł na suchoty (dawna nazwa gruźlicy) 28 października 1915 roku w Zakopiańskim szpitalu i został pochowany na Nowym Cmentarzu.

Wpis w księdze zgonów w parafii „Najświętszej Rodziny” w Zakopanem (Źródło: genealodzy.pl)

W dniu 3 lutego 1934 roku, w Monitorze Polskim, zostało ogłoszone zarządzenie w którym za pracę w dziele odzyskania niepodległości, pośmiertnie, świętej pamięci sierżant Leopold Galman, został odznaczony Krzyżem Niepodległości. Po czterech latach, 22 czerwca 1938 roku, w Monitorze Polskim, zostało zamieszczone sprostowanie, gdyż Leopold Galman to tak naprawdę Leopold Sawicki ps. „Galman”.

Zarządzenie o nadaniu Krzyża Niepodległości z mieczami, Krzyża Niepodległości i Medalu Niepodległości (Źródło:  Monitor Polski 1934 r, nr 27, poz. 41)
Zarządzenie o nadaniu Krzyża Niepodległości z mieczami, Krzyża Niepodległości i Medalu Niepodległości (Źródło:  Monitor Polski 1938 r, nr 140, poz. 245)

Szeregowy Leopold Sawicki w niektórych publikacjach jest przedstawiany jako żołnierz legionów pochodzenia żydowskiego. Prawdopodobnie z powodu, że w legionach nosił nazwisko/przezwisko „Galman”, co potwierdza część dokumentów, a mylnie sugeruje korzenie żydowskie. Nie ma dokumentów potwierdzających aby Leopold Sawicki zmienił w trakcie swojego życia wyznanie, a akt chrztu z parafii Igołomia potwierdza wyznanie rzymsko-katolickie. Takie też ma wpisane w akcie zgonu.

Opracował: Mateusz Serwatowski

Bibliografia:

1) Lesław Dall, Kwatera Legionistów Polskich na nowym cmentarzu w Zakopanem, Gmina Miasto Zakopane, Zakopane, 2018
2) zolnierze-niepodleglosci.pl
3) szukajwarchiwach.gov.pl/
4) pl.wikipedia.org
5) isap.sejm.gov.pl
6) genealodzy.pl
7) geneteka.genealodzy.pl