Projekt „Zaginione mogiły I Wojny Światowej” realizowany jest przez Gminę Koniusza, Instytut Archeologii Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz Stowarzyszenie Bojowe Schrony Proszowice.
Celem projektu jest potwierdzenie lokalizacji i odnalezienie mogił oraz cmentarzy wojennych znajdujących się na terenie gminy Koniusza. Obiekty te powstały podczas starć w trakcie I Wojny Światowej w 1914 r. Docelowo, po dopełnieniu wszelkich procedur, planowane jest przeniesienie odnalezionych pochówków na wspólny cmentarz wojenny.

Wstępne lokalizacje mogił wyznaczane są na podstawie dostępnych danych archiwalnych oraz map inwentaryzacyjnych pobojowiska wykonanych w 1915 r., na których zaznaczono istniejące w tym czasie mogiły i cmentarze wojenne. Miejsca te weryfikowane są na podstawie zdjęć lotniczych i możliwych do zaobserwowania wyróżników w terenie. Na obszarze gminy Koniusza takich lokalizacji jest ponad 70 – spoczywa w nich od kilku do kilkudziesięciu poległych.

Badania terenowe będą polegały na różnych formach weryfikacji istnienia mogił – wykonaniu nieinwazyjnych badań geofizycznych, poszukiwaniach powierzchniowych z użyciem wykrywaczy metali, pobraniu próbek z odwiertów, a także wykopaliskowych badaniach archeologicznych. Wszelkie prace będą odbywały się w porozumieniu z właścicielami gruntów oraz w takich okresach, aby nie zaburzać upraw rolnych. Czas realizacji badań na danej działce to maksymalnie kilka dni.

W przypadku potwierdzenia istnienia w danym miejscu mogiły, zostaną podjęte dalsze czynności polegające na skierowaniu wniosku o pozwolenie na przeprowadzenie ekshumacji do Instytutu Pamięci Narodowej. Po uzyskaniu stosownej zgody mogiły te zostaną ekshumowane, a polegli przeniesieni na wspólny cmentarz wojenny.

Zachęcamy właścicieli gruntów do współpracy w ramach realizowanego projektu. Lokalizacje cmentarzy są znane odpowiedzialnym za nie instytucjom i planowane jest objęcie ich ochroną. Wszelkie działania prowadzone w ramach realizacji projektu są finansowane z pozyskanych środków zewnętrznych lub wykonywane w formie wolontariatu. Właściciel gruntu nie ponosi w tym wypadku żadnych kosztów, które musiałby ponieść np. chcąc realizować na takim terenie inwestycje.

Razem przywróćmy szacunek żołnierzom poległym w walkach na naszych terenach, w tym także Polakom walczącym w armiach zaborczych!